De beste manier om het ‘juiste’ in het leven te vinden, is om niets te doen.
Want dan ga je tenminste geen fouten maken.
Het bepalen van de juiste richting in het leven kan een uitdaging zijn, vooral wanneer we worden overweldigd door een ideaalbeeld van hoe ons leven eruit zou moeten zien. De sleutel tot het kiezen van een richting ligt volgens mij niet in het vinden van wat we ‘juist’ willen.
Het ontdekken wie je ‘werkelijk’ bent en wat je ‘juist’ wilt bereiken, en dan nog liefst los van externe invloeden. Ik denk dat dit een doodlopend straatje is. We zijn dit beeld echter met de paplepel ingegoten.
Weten wat je juist wilt
Onze individualistische samenleving speelt hier denk ik een grote rol, waarin het erg belangrijk is wie jij bent en wat je als individu bereikt. De nadruk ligt sterk op de ‘ik’ en persoonlijke prestaties. Dit vormt een belangrijke rode draad in onze maatschappij.
Een identiteit en weten wat je wilt is dus blijkbaar belangrijk en vanuit daar komen dus allemaal successen die we met z’n allen moeten maken:
- je moet slim zijn
- je moet leuk zijn
- je moet extravert zijn
- je moet doelgericht zijn
- je moet sportief zijn
- je moet heel erg aan jezelf werken zodat je iemand bent
Kortom: je moet perfect zijn.
Maar eigenlijk leeft iedereen ‘nu’ op dit moment. En toch willen we blijkbaar met z’n allen ergens anders zijn waar het dan beter zou moeten zijn. Dan stel ik mij de vraag, en je mag die zelf ook beantwoorden:
Word ik gelukkig als ik weet wat ik ‘juist’ wil of wie ik ‘juist’ ben? Weet ik zeker dat ik daar gelukkig van word?
Mijn antwoord is: ik weet dat niet of ik gelukkig ga zijn als ik dat weet of daar geraakt ben. Het lijkt een heel logische vraag om na te denken wat je ten diepste wil, maar maakt het ons niet juist ongelukkig? Het is de definitie van lijden: “Ik wil iets wat er nu niet is”.
Trouwens, hoe weet je of je de ‘juiste’ keuze maakt? En hoe weet je wat de gevolgen gaan zijn van die keuze?
De fouten van het leven
In plaats van vast te houden aan deze zelfopgelegde verwachtingen, kunnen we proberen om meer open te staan voor de onverwachte wendingen van het leven, erkennen dat het leven niet altijd volgens plan verloopt, en dat dit juist nieuwe kansen en mogelijkheden kan bieden. Dat is dan meer in het ‘nu’ wendbaar zijn in plaats van een vast levensplan te volgen waaraan ons leven zou moeten voldoen. Want, je zou maar eens het verkeerde plan gekozen hebben… Of mislukken of falen in het uitvoeren van dat plan.
De meeste mensen vinden het niet prettig om fouten te maken. Ze zien een misstap of tegenslag als bewijs dat het niet zal lukken en overwegen dan om op te geven. Of om een nieuw ideaalbeeld zoeken. Maar in beide gevallen zijn ze gestopt door faalangst (= de angst om niet goed genoeg te zijn of niet te voldoen aan de verwachtingen).
Wie niet beweegt voelt de ketens niet – Rosa Luxemburg (1871-1919)
Een uitnodiging om te leven zou kunnen zijn: gehoor geven aan verlangens op dit moment of deze periode, dus ‘creëren’ wie je nu wilt zijn. Die verlangens vloeien en stromen voortdurend. Ze veranderen: die van vandaag zijn er morgen misschien niet meer.
Hoe zou het zijn voor jou om niet te moeten leven zoals het leven ‘zou moeten zijn’, bijvoorbeeld zinvol, succesvol, ambitieus,… perfect, gelukkig,… of niet in een ideaalbeeld van wat de maatschappij verlangt.
Het is spannend natuurlijk. Want misschien ga je de keuzes van vroeger in vraag moeten stellen? Het vergt moed om de ‘zekerheden’ onder de loep te nemen.
Hoe kun je hiermee omgaan?
Misschien helpt deze zienswijze je: in plaats van te kijken naar wat dat ‘juiste’ zou moeten zijn, kun je kijken naar de ‘fouten’ die je maakt. Met andere woorden, jezelf toestaan om fouten te maken en je niet laten verlammen door allerlei verwachtingen en perfectionisme, maar experimenteren, uitproberen en oefenen. En fouten maken die je geleidelijk aan kunt bijsturen.
Wat mij hierbij helpt is de vertaling in het Engels van het woord ‘fout’: mistake. Dit is een samenvoeging van de woorden miss en take. Het betekent vrij vertaald een verkeerde beurt of een gemiste beurt. Een fout klinkt op die manier niet definitief. Je gaat steeds van de ene versie naar de andere.
Rest mij nog de eerste zin van deze tekst te verbouwen tot iets krachtiger:
De beste manier om het ‘juiste’ in het leven te vinden, is om fouten te maken.
Want dan ga je tenminste niet stoppen om fouten te vermijden.
Oefening
Ik geef jou nog een oefening om anders om te gaan met een spannende context: