Experiment nr. 1 – Mijn scrolgedrag wijzigen

Een hele poos geleden was het wat op een lager pitje, maar sinds ik ondernemer ben geworden is het aantal uur dat ik op mijn gsm bezig ben drastisch de hoogte in geschoten. En niet per se met nuttige uren. Want ik merk dat ik meer op sociale media vertoef dan ervoor. Met name begin ik in de ochtend al te scrollen, omdat ik bijvoorbeeld curieus ben naar het aantal mensen die mijn bijdragen hebben bekeken… en ik dan als een speer zelf aan het scrollen ga… (het zal voor veel mensen herkenbaar zijn).
Ook in de avonduren is mijn verbruik groter geworden, met dezelfde reden. Ik post nu zelf meer op sociale media, en doe dat via mijn laptop, maar naargelang de notificaties grijp ik naar mijn gsm.
Met dit experiment wil ik dus mijn idioot scrolgedrag drastisch verlagen… of misschien wel tot nul herleiden.

Reflectie
Ja, dat is een oordeel over dat idioot gedrag – dat wilt niet zeggen dat ik idioot (op identiteitsniveau) ben natuurlijk. Ik ben op de hoogte hoe verslavend gedrag in elkaar zit, maar ik kan dit gedrag redelijkerwijs niet verantwoorden als iets goeds doen. Het draagt niet bij. Dus op gedragsniveau oordeel ik dit als idioot!

Restricties
Ja, ik weet dat ik zelf veel meer actief ben op de sociale mediakanalen door zelf te posten. Dus ik doe ook mee aan dat verslavend gedrag zou ik kunnen beredeneren. Het is een manier om mijn bedrijf zichtbaar te maken. Maar ik heb voor mezelf het doel of richting uitgezet om berichten te posten die een toegevoegde waarde hebben voor anderen, dus ik kies ervoor om geen clickbait of misleidende reclame te posten. Daar gruwel ik zelf van. Want dat lost vaak de verwachtingen niet in. Het correspondeert niet met voor waar ik voor wil staan.
De inhoud van mijn berichten (met een boodschap van toegevoegde waarde) en foto’s (waar ik schoonheid als toegevoegde waarde hanteer) zal van mijn kant uit heel veel reflectie vergen. Want ik heb natuurlijk af en toe de neiging om toch voor de snelle bagger te gaan… Laat ik dit dan ook als vaardigheid voor de lange termijn bekijken.

Dit experiment start op maandag 26 augustus 2024 en duurt minstens een maand…

Het reglement

• ik ga NIET meer scrollen op mijn gsm door de feeds van social media
• ik ga het scrollen op mijn laptop beperken
• ik ga NIET meer op mijn gsm vertoeven als er andere mensen in mijn gezelschap zitten
• ik neem mijn telefoon NIET meer mee naar de badkamer

Het doel of richting waar ik naartoe wil

• ik wil mijn rusttijden voor mijn brein vergroten
• ik wil bepaalde gewoonten/neigingen doorbreken
• ik wil ervaren wat het is om vrije momenten niet te vullen met scrollen
• ik wil mijn telefoon zien als hulpmiddel dat werkt voor mij in plaats dat ik slaafs mijn telefoon pak

Sociale media kijk/raadpleeg ik nog enkel op mijn laptop (een beetje zoals in den tijd toen we op msn zaten en zoals internet in de eerste 10 jaar onze huiskamers binnenkwam (ik dacht toen dat ik te veel op de computer zat… wat eigenlijk ook wel zo was, want ik kon niet in slaap vallen gedurende jaren…)
Sociale media is voor mij een instrument om mijn verhaal te vertellen, een verhaal met een toegevoegde waarde voor anderen, als inspiratie.
Sociale media is voor mij een instrument om met mensen te communiceren en anderen te zien als inspiratiebron.
Ik zal dus ook zelf op zoek gaan naar voor mij interessante inhoud, mensen die mij inspireren.

Week 1

DAG 1 (maandag 26 augustus 2024)

Mijn gsm plakt aan mijn nachttafel (zo’n oplaadbaar ding) – dat was ooit anders toen ik die eens aan de overkant van de kamer in het stopcontact stak. Heden zet ik mijn wekker uit en reik ik uit naar mijn gsm… de dagelijkse neiging om de cijfers te bekijken van hoe mijn berichten het hebben gedaan is groot. Maar ik trek mijn hand terug. Ik voel echt die constante neiging om toch dat toestel te nemen en te kijken. Alsof er chips staan en ik er niet kan afblijven.
Ik vraag me af of ik die gsm niet terug naar een ander stopcontact moet brengen – mijn geniepige stemmetjes gaan direct af: ja maar ge hebt daar veel geld voor betaald voor dat oplaadstation. Ik besluit het stopcontact nog niet meteen te veranderen. Is dat een soort van drang om mij te bewijzen? Ik ga de moeilijke weg niet vergemakkelijken denk ik erbij. Terwijl ik weet dat de kans groot is dat ik ‘het gevecht’ met de neiging zo niet ga ‘winnen’.

DAG 2 (dinsdag 27 augustus 2024)

’s Avonds is het lastig. Zeker wanneer ik ‘dode’ momentjes heb. Ik merk dat ik tussen een aflevering van een serie de neiging heb om dit op te vullen met gescrol. Dus leg ik mijn gsm in een andere kamer, wetende dat meldingen die dringend zijn wel op mijn horloge toekomen. Het is confronterend, nu ik hier bewust de aandacht aan geef, dat ik een neiging heb om dat toestel constant te pakken, zeker wanneer ik mij ‘verveel’. Misschien moet ik dit experiment ‘Leren vervelen’ noemen?

DAG 4 (donderdag 29 augustus 2024)

Ondanks dat ik mijn wekker een uur later heb gezet dan gewoonlijk, ben ik wakker op mijn gebruikelijke uur van opstaan. Het is een ideaal moment om mijn gsm te pakken en te scrollen. En inderdaad voor ik het weet heb ik die in mijn handen. Maar ik beslis om hier niet op in te gaan.
Wat ik wel doe is een goede zet maar tegelijkertijd geef ik daarmee toch toe aan de neiging om op mijn gsm te vertoeven (hoe zeg je dat anders? Ik zit er niet op… ik gebruik die…).
Ik beslis dus, terwijl ik nog in bed lig, dat het tijd is om een paar instellingen te veranderen. Ik geef dus toe aan de impuls om aan de verbouwing van mijn gsm te beginnen. Eentje die ongeveer een half uur duurt:

• Ik maak twee bureaubladen (startschermen noemt meneer Apple dat) met widgets die ik vaak én praktisch gebruik:
  • Het weer
  • Google Maps
  • Mijn agenda
  • De actuele treinen tussen Brussel en Gent/Brugge
  • Meta Business suite met de DM-berichten en commentaren van de Instagram/Facebook (dit is een gevaarlijke, ik weet het… te evalueren)
  • Headspace (mindfulness)
  • Spotify
  • Podcasts
  • Duolingo (Franse les)
• Ik zet alle meldingen uit, behalve mijn telefoonlijn en WhatsApp
• Alle andere Apps zitten in de standaard App Bibliotheek
  Dit wordt mijn begininstallatie van dit experiment.

DAG 5 (vrijdag 30 augustus 2024)

Confronterend: ik grijp nog altijd iedere ochtend als eerste naar mijn gsm… En leg die dan weliswaar onmiddellijk terug. De neiging blijft dus. Voorlopig neem ik het enkel waar.

In de loop van de dag besef ik dat ik toch nog af en toe piep naar die ongelezen meldingen. Op één of andere manier krijg ik het lumineuze idee om te zoeken of ik dat kan uitschakelen! En inderdaad. Al heeft meneer Apple dat nogal lastig gemaakt. Ik moet per app die badge uitschakelen. Ik beslis om het toch maar te doen! Enkel mijn (whatsapp)berichten en mijn inkomende telefoons blijven aan. Ik zet zelfs de meldingen van sommige apps volledig uit. Ik krijg niets binnen als er iets nieuws is.

DAG 6 en 7 (het weekend van 30 augustus en 1 september 2024)

Ik ben voorzichtig… maar het afzetten van die rode bollekes lijkt zijn vruchten af te werpen… En langs de andere kant gaat mijn aantal minuten Franse Les via Duolingo serieus de hoogte in.

Week 2

DAG 8 (maandag 2 september)

Weg van de wereld. Ik heb mijn gsm vandaag niet gezien tussen 10 uur en 23 uur (wegens een dag saunatoestanden). Een beetje zoals op vakantie gaan en een hele dag op stap zijn in de bergen zonder enige verbinding met de wereld om dan ergens op de slaapplek aan te komen en dan als eerste ding beginnen scrollen om te zien wat je gemist hebt.
Dat deed ik dus ook. Alleen was ik nogal snel klaar… Ik zag de rode bollekes niet met nieuwigheden, maar wat ik bekeek was niet veel van waarde voor mij.
Uitzondering waren die paar nieuwsbrieven in mijn mailbox (die het gehaald hebben in de laatste opkuisronde). Die heb ik dan wel op het gemakje gelezen. Hier moet ik tijd en focus nemen als ik die met aandacht wil lezen. Dat voelde voor mij prettiger aan dan al die gemakkelijk te verorberen berichten op de socials.

DAG 9 (dinsdag 3 september)

Deze middag was mij afspraak 30 minuten in retard. Blijkbaar een ideaal recept om mijn oude gewoonten weer de vrije loop te laten: ik begon te scrollen op Instagram, Facebook en LinkedIn. Het voelde zo vermoeiend en tegelijkertijd dwangmatig én worstelend want “het had niet mogen gebeuren” volgens mijn geniepige stemmetjes (zeker na de goed-nieuws-show van vorige week en wetende dat mensen mee kunnen lezen in dit experiment).

Het vervolg van de dag en zeker naar het einde van de dag toe: ik heb de vaak de neiging om mijn gsm te pakken. Morgen is uiteraard een nieuwe dag. En ik ervaar een soort mentaal opgeslorpte energie – geen idee hoe ik dat goed kan verwoorden… een leeg gevoel met een vol hoofd ten opzichte van de dagen ervoor.

DAG 10 (woensdag 4 september)

Facebook is het ‘makkelijkste’ om links te laten liggen. Instagram en LinkedIn zijn vooral de plekken waar ik tijd aan besteed. Daar staan soms interessante bijdragen. Maar heel eerlijk? Ik moet wel diep scrollen om ze per ongeluk tegen te komen.

Misschien is dit een ding? Blijven zoeken naar nog beter… maar zo kan ik eindeloos blijven zoeken. Want als ik beter heb gevonden, dan begint het hele circus van nog iets beter te zoeken weer opnieuw.

Ik vraag me af wat beter is? Iets van waarde of schoonheid? Maar wat met onnozele filmkes? Want wat is de toegevoegde waarde daarvan? Eens goed kunnen lachen met de (meestal in scéne gezette) fratsen van anderen?

Vandaag heb ik het lastig om niet naar LinkedIn te kijken, ‘controleren’ is misschien een beter woord. Aanleiding was het verschijnen van mijn nieuwsbrief op het platform. Ik kon het niet laten om te piepen of er gegadigden waren om die te lezen.

DAG 13 (zaterdag 7 september)

Het einde van week 2, een moment om eventjes achterom te kijken om enkele voorlopige conclusies:

Er zijn dagen dat ik echt wel veel minder op mijn gsm kijk: de dagen dat ik me niet zo vermoeid voel of uitgeput van het werk kom. Na een dag vol vergaderingen heb ik heel veel moeite om in de avonduren niet lusteloos te scrollen – wat dan ook is gebeurd. Heel de week was dus wat met ups en downs, naargelang mijn nachtrust. Toch met enige voorbehoud voor deze snelle oorzaak-gevolg-conclusie, want op een dag spelen er meerdere toestanden af dan alleen maar dit vereenvoudigd beeld natuurlijk. 

Facebook is bijna volledig van mijn radar verdwenen, de kijktijd op Instagram verminderd. Ik ben mij meer bewust dat er niet al te veel ‘echte’ inhoud is waar ik geïnspireerd van ben. 

Het uitzetten van meldingen en badges met het aantal nieuwigheden lijkt vruchten af te werpen. Ik heb dus geen neiging meer om al die rode bollekes af te werken en te kijken wat er nieuw is. Wat dan meestal ook teleurstellend was qua inhoud moet ik bekennen…

Week 3

DAG 16 (dinsdag 10 september)

Na de vorige twee weken mijn gsm te hebben verbouwd is er nog iets dat ik wil proberen: de kleuren aanpassen. Ik kan alles in zwartwit zetten, maar dat wil ook zeggen dat het een grote impact heeft op het maken van foto’s. Ik zet daarom een kleurfilter in met grijswaarden. Daardoor wordt alles op mijn scherm minder kleurrijk (dit is eigenlijk een functie voor mensen die kleurenblind zijn / bepaalde kleuren minder goed waarnemen). Wat ik hiermee wil bereiken is dat ik nog minder afgeleid ben door bepaalde felle kleuren en dus minder neiging ga hebben om te klikken. Alles wordt dus een beetje vlakker en minder in het oog springend. Ik ben benieuwd of dit voor mij zal werken. Foto’s en filmpjes zien er voor mij nu nostalgischer uit. Ik vind het niet onaangenaam, integendeel.

Dag 20 (zaterdag 14 september)

Ik ben aan het einde van week 3. Wat is er nu zoal veranderd? En wat niet?

De tijd die ik op Facebook en Instagram vertoef is bijna marginaal klein te noemen. Mede dankzij dat ik mijn motivatie heb aangepast – ik ga bewust op zoek naar content die mij interesseert – merk ik dat er eigenlijk bijna niets te beleven valt. Facebook is zo dood als een pier. Op Instagram zijn er wat meer foto’s en filmpjes die mij interesseren, maar laat ik eerlijk zijn, dat is maar een heel kleine fractie.

Het lijkt dat mijn gewoonte om steeds maar op zoek te gaan naar iets beters gestopt is omdat ik besef dat de kans dat er iets beters op mijn pad komt zo klein is, en zeker als ik de opbrengst in rekening hou: mijn brein niet meer onnodig moe maken door ‘brainless’ te scrollen.

Wat ben ik trouwens opgelucht dat ik niet mee ben gesurft op tiktok… en eigenlijk ook niet op YouTube om van de ene video naar de andere te springen. Blijkbaar heb ik genoeg interessante bezigheden in mijn leven om de tijd die mij hier gegeven is niet te verknallen aan nog meer onnozelheden.

Ik zit wel nog wat in de knoei met het posten op Instagram. Want hoe kan ik zelf een meerwaarde bieden? En ook hoe ik dat goed kan aanpakken met teksten. Het platform is nu eenmaal gericht op foto’s en video, niet echt op pure tekst.

LinkedIn blijkt dan wel wat lastiger te zijn. Hier wordt iets meer gepost wat in mijn interesse ligt, maar ook hier wil ik eerlijk zijn: het duurt soms echt wel 10 à 15 berichten voor ik echt iets interessants tegenkom. Hier zit mijn gewoontepatroon er wel nog in om steeds iets ‘beters’ te zoeken.

Wat blijkt zeer goed te werken: het niet meer zien of er nieuwe berichten zijn. Het uitschakelen van die rode bollen heeft tot nu toe een zeer groot effect. Ook voor mijn mails. Ik ga ook veel minder kijken of er nieuwe mails zijn – stel je voor dat we vroeger een paar keer per uur naar de brievenbus gingen kijken of de facteur al was langs gekomen… ik zou me zot verklaard hebben, en net dat deed ik, samen met zoveel andere mensen. Is dat niet wat gek?

Wanneer lukt het me minder om aan de verleidingen te weerstaan?
Wanneer ik moe ben… Dan swipe ik dus gerust door al mijn barrières naar mijn sociale media. Op de trein bijvoorbeeld, wanneer ik te moe ben om te lezen of te schrijven, begin ik te scrollen. Om mentaal nog vermoeider uit zo’n sessie te komen. Had ik me niet ergens tot doel gesteld ‘mij leren vervelen’? Dat is precies volledig van de radar verdwenen.

Week 4

Dag 27 (zaterdag 21 september)

Vandaag ga ik iets doen wat ik normaal gezien mezelf en anderen zou afraden: vergelijken met anderen. Want ik betwijfel of dat iets uitmaakt voor mijn eigen gedrag en gewoontes dat ik wil veranderen.

In een gesprek deze week ging het over de schermtijd op de smartphone van enkele mensen dat geregeld over de 7 uur per dag ging. Mijn eerste oordeel hierover (wat de waarde hiervan ook is – want misschien kijken zij bijvoorbeeld series op hun smartphone, terwijl ik die op een echte TV kijk) is verbazing met daarachter onmiddellijk de ‘bezorgdheid’: “Weten die niet dat ze maar één leven gekregen hebben?”. In vergelijking met die mensen kan ik hier dus gerust stoefen dat het bij mij zo ‘erg’ niet is, maar mijn geniepige stemmetjes kunnen dit verhaal wel gebruiken als ik weer eens op mijn gsm zit: “ge moet die gsm nog niet direct wegleggen, want ge zit zeker nog niet aan zoveel uur als ‘die’ mensen”.

Enfin, nu was ik benieuwd naar mijn aantal uur van afgelopen 3 weken, want verder lukt het me niet ze te achterhalen. Ik zit sedert dit experiment iets minder dan 2 uur per dag op mijn gsm. Vroeger zag ik cijfers voorbij komen van rond de 2,5 à 3 uur, maar die kan ik dus niet meer traceren. Ik beoordeel de huidige cijfers eigenlijk nog als veel! Want dat is namelijk bijna 14 uur in een week, waarvan ongeveer de helft op sociale media. Ik ben dus, ondanks al mijn maatregelen, nog minstens 7 uur per week kwijt van mijn leven, aan zaken die ik beoordeel als amper toegevoegde waarde én die me mentaal en fysiek nog energie kosten.

Trouwens, gemiddeld spendeert de Vlaming maar liefst drie uur per dag op de smartphone, waarvan een vierde op sociale media (bron: Vlaming zit volgens Digimeter gemiddeld drie uur per dag op de smartphone | Vlaams Parlement). Of ik als Brusselaar mee in die cijfers zit weet ik niet, maar zo heel ver zit ik ook weer niet onder dat gemiddelde.

Maar in plaats van makkelijk te oordelen en te vergelijken is het misschien interessanter welke keuzes ik nog maak om het aantal onzinnige uren op mijn smartphone te verminderen, en laat ik het niet vergeten, om mijn welzijn te verbeteren:

• Ik kies iedere ochtend bewust voor diep werk: minstens één uur gefocust schrijven en lezen, gedeconnecteerd van de wereld.
• Ik kies er bewust zoveel mogelijk voor om werk te doen waar ik enthousiast over ben. Dan heb ik geen ‘behoefte’ om mij bezig te houden met uitstelgedrag zoals hersenloos scrollen.
• Ik kies er bewust voor om geen games te spelen.
• Ik kies er bewust voor om iedere dag zoveel mogelijk buiten te wandelen.
• Ik kies er bewust voor om minstens 1 uur per dag gefocust muziek te spelen.

Maar ondanks dat ik zoveel mogelijk perioden van diep werk voorzie, zit ik dus nog met veel momenten op een dag waar ik daarvoor te moe ben of toe ben aan mentale en fysieke rust én toch kies om hersenloos te scrollen.

Daar zit misschien de focus van een nieuw experiment. Mij leren vervelen. Bewust kiezen om niets te doen. Mijn geniepige stemmetjes vinden daar ook iets van: “Zijn dat dan ook geen uren dat ge kwijt zijt?”